Doğan Cüceloğlu’nun hayatına, eserlerine ve bizlere kattıkları üzerine bir yazı…
Geçtiğimiz gece kaçıncı tekrarını izlediğimi hatırlamadığım bir programı yeniden izliyordum. Habertürk TV’de Veysi Ateş’in #AkıldaKalan programında Doğan Cüceloğlu konuktu. Hayat hikayesini destekleyen fotoğraflar, pişmanlıkları, mutlulukları ve daha birçok insani duygusu ile duygularımıza yön veren Cüceloğlu anlatıyordu. Yer yer gülüyor, yer yer üzülüyordum. Sonunda hiç bitmesini istememe rağmen yine programın sonuna geldik. Ve ben gece gece bir kez daha yaşadıkları pişmanlıkları o kadar açık yüreklilikle anlatmasını takdir ettim. Ne büyük erdem, insanın kendi yaşadıkları ile tekrar yüzleşebilmesi…
Doğan Cüceloğlu’nun konuk olduğu 17 Kasım tarihli Veysi Ateş’in sunumuyla gerçekleşen Akılda Kalan programı burada sizlerle paylaşıyorum. Mutlaka ama mutlaka izleyin derim.
Yaşam hepimizi, mesleğimiz ne olursa olsun, bir yerden etkiliyor ve bazı izler bırakıyor. Bunun için mutlaka özellikle son birkaç senedir herkesin ama herkesin profesyonel kişilerle bunları aşması gerektiğine inanıyor ve hatta belki biraz iddialı ama herkesin bir psikoloğu olması gerektiğini düşünüyorum. Uzun uzun bunun sebeplerine değinmeyeceğim ama gerçekten onlar bizlerin bakmadığı, çoğu kez de bakamadığı bambaşka açılardan bakıyorlar hayatlarımıza. Psikoloğa gidemiyorsak bile en azından Cüceloğlu gibi uzmanların kitaplarını mutlaka edinip, ders gibi çalışmalıyız diye düşünüyorum.
Kısaca tanımak zor belki ama özet geçeyim hikayesini Doğan Cüceloğlu’nun…
Doğan Cüceloğlu Hayatı
Doğan Cüceloğlu, Mersin’in Silifke ilçesinde 11 çocuklu bir ailenin 11’inci çocuğu olarak 1938’de dünyaya gelir. Ortaokul’u da memleketinde bitirdikten sonra Ankara ve Kırklareli’inde liseyi bitirir. Üniversite eğitimini İstanbul Üniversitesi Psikoloji bölümünde tamamlar. Arından doktorasını Amerika’da Illinois Üniversitesi’nde tamamlar.
Mezun olduktan sonra Hacettepe Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, California Üniversitesi, California Eyalet Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapmıştır.
1996 senesinde Türkiye’ye dönmesi ile birlikte okullarda öğrencilere ve öğretmenlere, iş yerlerinde çalışan ve yöneticilere eğitimler ve atölyeler düzenlemektedir.
Psikoloji üzerine birçok makalesi bulunan Cüceloğlu’nun kapsamlı özgeçmişi için, İş Bankası Yayınları’ndan çıkan ve içerisinde Cüceloğlu’nun Canan Dila’yla olan röportajlarının yer aldığı iki ciltlik “”İnsanı Aɾaɾken – Doğan Cüceloğlu Kitabı”na bakabilirsiniz.
Cüceloğlu daha önce Habertürk, gibi yayın kuruluşlarında köşe yazarlığı da yapmıştır. Ayrıca dogancuceloglu.com’da yer alan yazılarını da okumanızı öneririm. Burada çok özet geçtim çünkü, hayatını kendi kaleminden okumanızı öneririm, eğer isterseniz dogancuceloğlu.com‘u ve ayrıca güncel konular hakkındaki görüşleri için YouTube kanalını ziyaret edebilirsiniz.
Programda en etkileyen bölüm ise; Cüceloğlu’nun ilk eşi Emily’e hitafen; “Ben Emily’e çok acı verdim, affetsin” demesi ve ağlaması oldu. Özellikle çocukları ile arasında olan kopukluğun yaşandığı yılları anlatırken sesinin titremesi inanın canımı çok yakanlardan oldu. Hele analığı ile yaptığı o konuşma, yaşadığı ikilemler…
“Yaşarken çok anlayamıyoruz işte, farkında olmazsak yuvarlanıp gidiyor ve birçok şeyi kaçırıyoruz” dedim içimden. Ama ne kadar güzel o yıllarla yüzleşmiş olmak, ne güzel hatalardan kısa sürede dönebilmek, ne güzel o yıllarla barışabilmek ve bunları tüm samimiyeti ile hayatını paylaştığı insanlarla paylaşabilmek…
Doğan Cüceloğlu Kitapları;
Geliştiren Anne-Baba
Derviş’in Aklı
Gerçek Özgürlük
İçimizdeki Çocuk
İletişim Donanımları
Başarıya Götüren Aile
Damdan Düşen Psikolog
İçimizdeki Biz
– Mış Gibi Yetişkinler
– Mış Gibi Yaşamlar
Korku Kültürü
Onlar Benim Kahramanım
İyi Düşün Doğru Karar Ver
Yeniden İnsan İnsana
Savaşçı
Doğan Cüceloğlu Sözleri
Mutluluğun 7 Formülü!
Doğan Cüceloğlu Çocukluk Üzerine Sözleri
* “Çocukluğunu doya doya yaşayamamış bir insanın mutlu olması çok zordur.”
* “Kıyaslama sevgisizliktir, kıyaslanan çocuğun ruhu zehirlenir.”
* “Çocukları adam yerine koymayan aileden, adam zor yetişir.”
* “Korkutularak büyütülen çocuk, sinsiliği ve kurnazca aldatmayı öğrenir.”
Doğan Cüceloğlu Aşk, İlişkiler, Evlilik Üzerine Sözleri
* “İlişkilerinde sorumluluğunun bilincinde olmak, erdemli yaşamın temelidir.”
* “Aklını, gönlünün değerleriyle yöneten insan yaşamının efendisidir.”
* “Bir insanın anavatanı çocukluğudur.
Çocukluğunu doya doya yaşamamış bir insanın mutlu olması çok zordur.
Bir annenin, bir babanın en önemli görevi;
Çocuklarının çocukluğunu doya doya yaşamasına olanak yaratmaktır…”
* “Aldanma, insanlar bencil olmaktan değil, bencil görünmekten utanırlar.”
* “Mutluluk, aramakla bulunacak bir şey değildir, onu inşa etmek gerekir.”
* “Bir İnsanı değerlendirmek için nelere sahip olmadığına değil, sahip olduklarıyla neler yaptığına bak.”
* “Kendi kalbine bakmayanın yaşamı bulanıktır; kendi yüreğine bakabilme cesareti gösterenler gönlünün muradını keşfedenlerdir. Dışarıya bakan rüya görür, hayal dünyasında kaybolur; içeriye bakan uyanır, kendini keşfeder.”
Doğan Cüceloğlu Yaşam Üzerine Sözleri
* “En temel özgürlük, insanın yaşamında kendisi olarak var olabilmesi ve kendi bütünlüğünü yaşayabilmesidir; dürüst insan özgürdür.”
* “Kişi ancak uyandıktan sonra, daha önce uyuyor olduğunu kavrıyor. Uyuyan uyuduğunu bilmezse, gördüğünün rüya olduğunu anlayamaz.”
* “Engelliyi yok sayan bir toplum, zamanla kendi insan özünü kaybeder.”
Doğan Cüceloğlu Kitaplarından Sözler
1- “İşyerinde insan yerine konan, güvenilen, fikri sorulan kişi elinden gelenin en iyisini yapar. Her koşulda doğru olanı yapmayı ilke olarak kabul etmiş yönetici güven yaratır. Elinden gelenin en iyisini yapan ve güvenilen bir ortamda çalışan insanlar ürün ve hizmetlerinde kaliteyi yaratırlar.” – İçimizdeki Biz
2- “Ölümün avcılık yaptığı bu dünya da kuşku ve pişmanlık için zaman yoktur,ancak kararlar için vakit vardır.” Savaşçı
3- “İnsanların yaşamı tesadüfler sonucu oluşmaz; insanların yaşamı onların davranışlarının yansımasından başka bir şey değildir.” – İletişim Donanımları
4- “Ne eksik biliyor musunuz, kendisiyle ilişkisini önemseyen insanlar…” Damdan Düşen Psikolog
5- “Kaybetmekten korkan insan, daha çoğuna sahip olmak ister ki, sahip olduğu bazı şeyler kaybolursa, hiç olmazsa elindekiler geriye kalsın.” Savaşçı
6- “Sağlıklı insan konuştuğu ortamın, kiminle konuştuğunun farkındadır. Karşıdaki insanın duygularına saygılıdır. Bilerek onları kırmak istemez. Yani sağlıklı insan ‘patavatsız’, ‘paldır küldür’ olamaz. Doğal olarak kendi düşünce ve duygularını söylerken ortamı, oradaki insanları bilerek konuşur. Susmasını da bilir.” – Mış Gibi Yetişkinler
7- “Etrafında kimseyi bulamamak zor, içinde kimseyi bulamamak ise daha zor.” – Gerçek Özgürlük
8- “Kim olduğun o kadar bağırıyor ki, ne dediğini duyamıyorum.” – Savaşçı
9- “İnsan, niyetinin saflığı içinde elinden gelenin en iyisini yaparsa evren ona yardım eder.” – Onlar Benim Kahramanım
10- “Niyetiniz, yaşamınızın pusulası olmalı!” – Savaşçı
Kitaplarına ait daha fazla alıntı için LeblebiTozu’nun hazırladığı “Doğan Cüceloğlu Kitaplarından Anlamlı Bir Hayat İçin 12 Alıntı” yazısını ziyaret edebilirsiniz.
Çocuklar geleceğimizin temelleri, onlar bizim hayatta umutsuz olduğumuz anlardaki umutlarımız. Bu nedenle aşağıda paylaştığım videoda 12’inci dakika 26’ıncı saniyeden itibaren anlattığı Ali Ertuğrul hikayesini mutlaka dinlemenizi öneririm.
Ve son olarak kendisinin “Yeniden İnsan İnsana” kitabında kaleme aldığı alıntıyla yazımı sonlandırıyorum. Temennim; özellikle kendimizin ve çevremizin daha farkında olduğumuz, daha çok kendimizi tanıyabildiğimiz, daha çok kendimizle yüzleşebildiğimiz ve çocuklarımıza çocukluluklarını doyasıya yaşatabildiğimiz günlere…
Çocuk Ne Yaşıyorsa Onu Öğrenir
Eğer bir çocuk sürekli eleştirilmişse,
Kınama ve ayıplamayı öğrenir.
Eğer bir çocuk kin ortamında büyümüşse,
Kavga etmeyi öğrenir.
Eğer bir çocuk alay edilip aşağılanmışsa,
Sıkılıp, utanmayı öğrenir.
Eğer bir çocuk sürekli utanç duygusuyla eğitilmişse,
Kendini suçlamayı öğrenir.
Eğer bir çocuk hoşgörüyle yetiştirilmişse,
Sabırlı olmayı öğrenir.
Eğer bir çocuk desteklenip, yüreklendirilmişse,
Kendine güven duymayı öğrenir.
Eğer bir çocuk övülmüş ve beğenilmişse,
Takdir etmeyi öğrenir.
Eğer bir çocuk hakkına saygı gösterilerek büyütülmüşse,
Adil olmayı öğrenir.
Eğer bir çocuk güven ortamı içinde yetişmişse,
İnançlı olmayı öğrenir.
Eğer bir çocuk kabul ve onay görmüşse,
Kendini sevmeyi öğrenir.
Eğer bir çocuk aile içinde dostluk ve arkadaşlık görmüşse,
Bu dünyada mutlu olmayı öğrenir.
(Nolte, 1975.)
