Sivri dilli, nüktedan ve kıvrak zekalı olduğu kitaplarından olduğu kadar kendisi hakkında dönüp dolaşan anektodlardan da oldukça belli.
Sade anlatım diliyle güldürürken düşündürür, düşündürürken güldürür. Bizler onu bir klasik olan 1876’da yazdığı Tom Sawyer’ın Maceraları ile iyi tanırız. Bir de son dönemde sosyal medyada oldukça fazla okuduğumuz sözleriyle…
Sözlerine ve onunla ilgili anektodlara gelmeden önce Amerikan edebiyatının ünlü mizah yazarını biraz tanıyalım…
1835 yılının Kasım ayının 30’unda avukat bir babanın oğlu olarak dünyaya gelir. Mark Twain onun mahlasıdır asıl adı; Samuel Langhorne Clemens’dir. Çok küçük yaşta 12 yaşında iş hayatına Hanibal şehrinin bir gazetesinde çalışmaya başlar. 17 yaşına kadar çeşitli gazetelerde çalışmayı sürdürür. Ardından bu sektördeki çalışmalarını sonlandırır ve Missisipi nehrindeki gemilerde miçoluk yapmaya başlar ve dümenciliğe kadar yükselir. Birçok eserinde de yer alan nehir gezileri anıları da bu tecrübesinden gelir.
Nereden gelir bu “Mark Twain” ismi?
Gemicilerin iskandil ederken kullandıkları iki kulaç deyimi olan “mark twain”den gelir.
Twain 26 yaşındayken yani 1861 yılında başlayan iç savaşta kuzeylilere karşı savaşa girer. Savaş sonrasında ise San Francisco’ya gider. Türlü iş deneyimleri, yoksulluk ve maceradan sonra tekrar yazılı basın sektörüne dönüş yapar ve Californian adındaki dergide ilk yazılarını yazmaya başlar.
Yazılarında genellikle çocukluk ve gençlik anılarını konu alan nükteli yazılar yazar. Bu yazılar ona kısa süre içinde iyi para kazandırmaya başlar. Fakat kazandığı para onu halktan koparmaz. İleri gelenlerle bir arada olmak yerine halk arasında yaşamına devam eder. Ülkeleri gezmeye başlar. Okyanus ötesi gezilerle önce Avrupa’ya sonra Asya’ya gider. Yazılarının yanı sıra bütün Amerika’yı dolaşarak konferanslarda mizah yapmaya başlar.
Hayatının son döneminde ailevi sıkıntılar yaşamaya başlar. İflaslar ve ödemesi zor borçları vardır. Bunların üstesinden ise Avrupa’ya yerleşip yeni eserler yazarak gelir. Tekrar Amerika’ya döner ve artık eski gücü yerinde değildir. Dinlenmek için Bermuda Adası’na yerleşir. Son günlerinin geldiğini anlayınca da Redding Stormfield’a döner ve 1910’da, 74 yaşında hayata gözlerini yumar.
Siz de Yalan Söyleyin!
Onu en çok belki de bu anektodla tanıyoruz;
“Twain bir toplantıda karşılaştıgı kadına:
-Çok güzelsiniz hanımefendi,diye iltifatta bulunmuş.
Kadın:
-Maalesef size aynı iltifatla cevap veremeyeceğim,diye karsılık vermiş.
Mark Twain bu kabalığı affetmemiş:
-O halde sizde benim gıbı yapın,yalan söyleyın hanımefendi.”
Mark Twain Eserleri
Jim Smiley ve Zıplayan Kurbağa ve Diğer Öyküler (1867)
Saflar Yabancı Ülkede (1869)
Tom Sawyer’ın Maceraları (1876)
Bir Cinayet, Bir Sır ve Bir Evlilik (1876)
Prens Ve Dilenci (1881)
Küçük Prens ve Sokak Çocuğu / Prens ve Dilenci / Çalınan Taç (1882)
Missipi’de Yaşam (1883)
Huckleberry Finn’in Maceraları (1884)
A Connecticut Yankee in King Arthur’s Court (1889)
Ekvatorun İzinde (1897)
Adem’le Havva’nın Güncesi (1904)
Sözleri
* Kaybettiklerim arasından en çok aklımı özlüyorum.
* Her zaman doğruyu söyle; ne dediğini hatırlamak zorunda kalmazsın.
* Hayallerinizi küçümseyenlerden uzak durun! Ruhu küçük insanlar başkalarını da daraltmak, azaltmak ister.
* Söz konusu kendimiz olunca; gerçekler bizi pek ilgilendirmez.
* İyi dostlar, iyi kitaplar, bir de huzurlu bir vicdan: işte ideal hayat.
* Aynı yolu beraber yürüdüğümüzü sandığımız insanlar, aslında bize sadece gidecekleri yere kadar eşlik ediyor.
* Açık sözlü olmak iyidir iyi, en kötü ihtimalle sonradan kaybedeceklerini en başta kaybedersin.
* İnsanlara kendimi anlatmayı, işlerine geleni duyduklarını farkettiğimde bıraktım.
* Başınızı derde sokan, bilmediğiniz şeyler değildir. Bildiğinize emin olduğunuz, doğru olmayan şeylerdir.
* Hiçbir zaman okulumun eğitimimi engellemesine izin vermedim.
* Kitap okumayan bir kimsenin, okuma bilmeyene karşı bir üstünlüğü yoktur.
* Açlıktan ölmek üzere bulunan bir köpeği kurtarınız, sizi ısırmayacaktır. İnsan ile köpek arasındaki tek fark budur.
* Ön yargı, taassup ve dar görüşlülüğün en iyi tedavisi seyahattir.
* Beni dışardan yargılayanlara söyleyecek sözüm yok. Zaten dışarıda kalmaları onlara yetiyor.
* Düşlerinizi küçümseyen insanlardan uzak durun. Küçük insanlar bunu hep yaparlar, oysa büyük insanlar, büyük düşlerinizi gerçekleştirebileceğinize inanmanızı sağlarlar.
* Sorunlarınızdan şikayet etmeyin. İnsanların %80′ i ilgilenmez, geri kalan %20’si bunları hak ettiğinizi düşünür.
* En kötü yalnızlık kendinle barışık olmamaktır.
* Hayallerinizi kovmayınız, çünkü onlar gittiler mi, belki siz kalırsınız, fakat artık yaşamıyorsunuz demektir.
* İnsan seksen yaşında doğup 18 yasına kadar yavaş yavaş yaşasa daha mutlu olurdu.
* Üzüntü kendi kendini giderir, ama mutluluğun tam zevkini çıkarmak için onu paylaşacağınız birinin olması gerekir.
* Eğer aç ve kimsesiz bir köpeği alıp bakar ve rahata kavuşturursanız sizi ısırmaz. İnsan ve köpek arasındaki temel fark budur.
* Doğru pabucunu giymeden, yalan dünyayı dolaşır.
* Evren bana bir hayat borçlu diyerek ortalıklarda dolaşmayın.o,size hiçbir şey borçlu değil.
* Bir klasik herkesin okumuş olmayı istediği ancak kimsenin okumak istemediği eserdir.
* İnsan, kızarmaya ihtiyacı olan, ya da kızaran yegâne hayvandır.
* Beni yarı yolda bıraktığını sanıp, o yolda koşarken nefes nefese kalanlar. Yolun sonunda sizi bekliyorum.
* Herkes aya benzer. Karanlık bir tarafı vardır ve onu kimseye göstermez.
* O şekilde yaşamalısın ki, öldüğün zaman tabutçu bile matem tutsun.
* Hayatımda pek çok sorun vardı ve çoğu asla var olmadı.
Ve son olarak;
Hiç kimse izlemiyormuş gibi dans et, hiç incinmemiş gibi sev, hiç kimse dinlemiyormuş gibi şarkı şöyle, dünya cennetmiş gibi yasa.
